mryazdani

شکایت کیفری از چک بلامحل از مواردی است که هر شخصی باید از شرایط و نحوه انجام آن آگاه باشد، بخصوص این روزها که بسیاری از افراد احتمال دارد که با این موضوع درگیر شوند. حال بهتره در این مورد بیشتر بدانیم. قبل از هر چیزی بهتر است بدانیم که چک بلامحل چیست؟

چک بلامحل

کسانی که از شخصی خرید می‌کنند و نیاز دارند که بعدا هزینه آن را پرداخت کنند به شخص خریدار چک می‌دهند و در داخل چک تاریخ پرداخت را قید خواهند کرد و در آن تاریخ شخص به بانک مورد نظر مراجعه خواهد کرد و در صورتی که حساب فرد خالی باشد، یعنی موجودی حساب فرد کمتر از مبلغ قید شده در چک باشد و یا فرد به بانک دستور عدم پرداخت داده باشد، به این نوع چک، چک بلامحل گفته می‌شود. در این مورد شخص می‌تواند به صورت قانونی از فرد مورد نظر شکایت کند و برای این موضوع فرد ۶ ماه زمان دارد که به صورت کیفری شکایت کرده و شکایت خود را پیگیری نماید اما بعد از آن زمان دیگر قابل پیگیری نخواهد بود.

نحوه شکایت کیفری از چک بلامحل

زمانی که فرد به بانک رفته و با عدم موجودی در بانک مواجه شد می‌تواند اقدام به شکایت کیفری نماید و این موضوع مراحلی دارد که در ادامه این مراحل را به شما خواهیم گفت تا در جریان روند این موضوع قرار بگیرید.

·         ۱ . مرحله برگشت زدن چک بلامحل: بعد از پرداخت نشدن چک شما در کل ۶ ماه زمان دارید که چک بلامحل را برگشت بزنید تا بتوانید گواهی عدم پرداخت در بانک را دریافت کنید و مراحل قانونی و ادامه شکایت خود را پیگیری نمایید در غیر این صورت بعد از آن این موضوع قابل پیکیری نخواهد بود.

·         ۲ . مرحله شکایت کیفری از چک بلامحل: بعد از این که گواهی عدم پرداخت در بانک را دریافت کردید می‌توانید وارد مرحله بعد شوید و شکایت خود را به صورت کیفری ثبت نمایید و برای انجام این کار هم شما تا ۶ ماه فرصت خواهید داشت و این موضوع هم مانند مرحله قبل در صورت عدم رسیدگی، دیگر قابل پیگیری نخواهد بود. اما از یک طریق قابل پیگیری است که بسیار دردسر ساز است و توصیه ما این است که در زمان موعد مراحل قانونی این شکایت کیفری را انجام دهید چون در صورتی که وارد مرحله شکایت حقوقی و ثبتی شود شما نیاز به یک وکیل بسیار ماهر و زبده خواهید داشت.

شما به سه روش می‌توانید از شخصی که چک بلامحل به شما داده است، به شکل کیفری شکایت نمایید و این سه روش به صورت زیر است:

·         ۱ . روش اول: می‌توانید برای وصول چک، دادخواست حقوقی مطالبه مبلغ چک بلامحل را به دادگاه حقوقی ارائه نمود.

·         ۲ . روش دوم: می‌توانید به اداره اجرای ثبت مراجعه کرده و درخواست به اجرا گذاشتن چک را داشته باشید.

·         ۳ . روش سوم: می‌توانید به دادسرا مراجعه نمایید و شکوائیه خود را تنظیم  و درخواست مجازات صادرکننده چک را داشته باشید.

همه این راه‌ها برای شکایت کیفری مناسب است اما باید این موضوع را در نظر داشته باشید که باید بررسی کنید که کدام یک از این روش‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا زودتر به حق خود برسید.

هزینه شکایت کیفری از چک بلامحل

شما در ابتدا برای شکایت کیفری از چک بلامحل باید مبلغ ۵،۰۰۰ تومان بابت شکایت پرداخت نمایید و بعد از آن شما نیاز خواهید داشت که برای چک بلامحل تا سقف ۱۰۰،۰۰۰ تومان باید مبلغ ۱،۵۰۰ تومان پرداخت نمایید، برای چک‌های بلامحل ۱،۰۰۰،۰۰۰ تومانی باید مبلغ ۴،۰۰۰ تومان و برای چک‌های بلامحل بالای ۱،۰۰۰،۰۰۰ تومان باید مبلغ ۱۵،۰۰۰ تومان دیگر پرداخت نمایید و این هزینه تنظیم شکایت کیفری شما می‌باشد.

چه زمانی می‌توانیم از چک بلامحل شکایت کیفری بکنیم؟

در کل در زمان‌هایی شما باید به صورت قاطع اقدام به شکایت از چک بلامحل نمایید و در زمان‌هایی دیگر شما نمی‌توانید از چک بلامحل شکایت کیفری بکنید که در ادامه هر دو حالت این موضوع را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

چه زمانی از چک بلامحل شکایت کیفری بکنیم؟

شما در موارد زیر نیاز قطع خواهیم داشت که از کسی که چک بلامحل صادر کرده است شکایت کیفری بکنید و این حالت‌ها به صورت زیر است:

·         ۱ . عدم داشتن موجودی در بانکی که چک برای آن صادر شده است.

·         ۲ . زمانی که صادر کننده چک به بانک دستور داده باشد که چک مورد نظر وصول نشود.

·         ۳ . در صورتی که چک دارای مشکل پرداخت باشد مانند: قلم خوردگی، درج تاریخ اشتباه و ...

·         ۴. صدور چک از حساب مسدود شده

در تمام این حالات بهترین کار این است که اقدام به برگشت چک نموده و از شخص شکایت کیفری بکنید. اما در یک زمان‌هایی هم هست که شما نمی‌توانید چک بلامحل را برگشت بزنید و شکایت کیفری بکنید که در ادامه این موارد را به شما خواهیم گفت.

·         ۱ . شما امکان شکایت از چک بدون تاریخ را ندارید.

·         ۲ . چک سفید امضا شامل درخواست شکایت کیفری نمی‌باشد.

·         ۳ . چک مشروطی شامل انجام شکایت کیفری نمی‌شود.

·         ۴ . چکی که از تاریخ صدور آن بیش از ۶ ماه گذشته باشد و برگشت نخورده باشد.

·         ۵ . چکی که بعد از برگشت تا ۶ ماه آینده شکایتی برای آن تنظیم نشده باشد.

·         چک‌های صادر شده برای معاملات غیرقانونی

·         چک‌های مدت‌دار هم شامل شکایت کیفری نخواهند بود.

در این شرایط شما نمی‌توانید از شخص شکایت کیفری داشته باشید.

مجازات‌های چک بلامحل

برای چک‌های بلامحل مجازات‌هایی وجود دارد که این مجازات‌ها به صورت زیر است:

۱ . چک‌های ۱،۰۰۰،۰۰۰ تومانی: برای این چک‌ها تا ۶ ماه حبس در نظر گرفته می‌شود.

۲ . چک‌های ۱،۰۰۰،۰۰۰ تومانی تا ۵،۰۰۰،۰۰۰ تومانی: برای این چک‌ها از ۶ ماه تا ۱ سال حبس در نظر گرفته خواهد شد.

۳ . چک‌های بیش از ۵،۰۰۰،۰۰۰ تومانی: برای این چک‌ها از ۱ سال تا ۲ سال حبس در نظر گرفته می‌شود.

البته این موضوع را خاطر نشان کنیم که مبلغ چک اگر خیلی زیاد باشد مجازات سنگین‌تری برای شخص در نظر گرفته خواهد شد.

در صورتی که شخص چک‌های بلامحل متعددی صادر کرده باشد، چک‌ها ملاک مجازات فرد خواهند بود و همچنین اگر چک برای معاملات غیرقانونی داده شده باشد این مجازات شامل جرایم معامله غیرقانونی نمی‌باشد.

نکاتی در رابطه با شکایت کیفری از چک بلامحل

·         در مواردی چک صادر شده حقوقی است و در این موارد شما نمی‌توانید از شخص شکایت کیفری به عمل آورید، این موارد در زیر عنوان شده است:

۱ . چک سفید امضا باشد.

۲ . چک شرطی باشد (چک دارای شرایطی برای وصول شدن باشد)

۳ . چک تضمینی باشد (چک بابت تضمین معامله باشد و یا تعهدی باشد)

۴ . در صورتی که ثابت شود چک بدون تاریخ صادر شده باشد.

·         فقط دارنده چک که به بانک برای وصول چک مراجعه می‌نماید حق شکایت را دارا می‌باشد و برای این موضوع بانک‌دار باید مشخصات فرد را در پشت چک قید نماید.

·         در صورت انتقال چک به شخص دیگر، آن فرد حق شکایت کیفری نخواهد داشت مگر این که انتقال قهری و فوت مورث باشد.

·         در صورتی که شخص دارنده چک بخواهد شخصی به نمایندگی خود برای وصول چک به بانک بفرستد برای این که در صورت بلامحل بودن چک اگر بخواهد حق شکایت کیفری او محفوظ بماند باید مشخصات فرد را به عنوان نماینده خود در چک قید نماید.

·         رسیدگی به کلیه شکایات و دعاوی کیفری و حقوقی مربوط به چک در دادسرا و دادگاه تا خاتمه رسیدگی، فوری و خارج از نوبت خواهد بود.

امروزه بیشتر شرکت‌ها برای استخدام کردن افراد با توانایی‌های مختلف، از آن‌ها تقاضای سفته می‌کنند و این موضوع به یکی از ملزومات استخدام می‌باشد. این موضوع دارای دلایل مختلفی است یکی از این دلایل این موضوع است که شما نسبت به انجام وظایف(تسک‌ها)ی شرکت حس مسئولیت داشته باشید و آن‌ها را به خوبی انجام دهید و ما در ادامه در رابطه با این موضوعات و دلایل، مفصل با شما صحبت خواهیم کرد. اما قبل از این موضوع می‌‌خواهیم به چند سوال در رابطه با ارائه سفته بپردازیم.

سوالات متداول در رابطه با سفته

بسیاری از افراد برای استخدام شدن با این مساله مواجه هستند و اکثریت در مورد آن نگران هستند و سوالات بسیار مختلفی در ذهن خود دارند که «آیا این کار قانونی است؟» یا «سفته‌ای که از من گرفته شده آیا زمانی برای من مشکل ساز نخواهد بود؟» و یا این که «کارفرما و یا مدیر شرکت با این سفته چه کارهایی می‌تواند انجام دهد؟» و بسیاری سوالات دیگر که در این قسمت ما همه این مسائل را برای شما روشن خواهیم کرد.

·         آیا گرفتن سفته از طرف شرکت و یا کسی که شما را استخدام می‌کند قانونی است؟

یک زمانی هست که قانون برای یک مساله‌‌ای قوانینی مشخص کرده است و می‌گوید که برای فلان مساله این قوانین باید رعایت شود، اما زمانی هم هست که قانون در بعضی مواقع سکوت کرده است و این به این معنی است که با این داستان موافقت کرده است اما برای این موضوع قوانین زیادی در نظر نگرفته است و این موضوع را بیشتر به مدیران موسسات واگذار کرده است و مدیران در این رابطه دست‌شان باز است. اما در اینجا هم باید مدیر قوانینی را برای گرفتن سفته در سازمان خود نظر بگیرد و این قوانین را باید رعایت کند. این قوانین به درآمد شرکت و یا سازمان و دسترسی فرد به اطلاعات بستگی دارد و نمی‌توان برای سازمان‌های کوچک و یا دسترسی‌های جزئی سفته‌های نجومی در‌خواست شود.

·         آیا سفته‌ای که از من دریافت می‌شود برای من مشکل ساز نخواهد بود؟

در سازمان‌ها با توجه به نوع سازمان و حیاتی بودن اطلاعات و دسترسی‌هایی که به شما داده می‌شود سفته‌هایی گرفته می‌شود و این سفته برای این است که اگر شرکت زمانی به دلیل قصور شما اطلاعاتی از دست داد و یا ضرر مالی دید بتواند از طریق این سفته‌ ضرر مالی خود را جبران کند. حال شما تا زمانی که همه کارها را به درستی انجام دهید، نیازی به نگرانی نیست و این سفته برای شما مشکلی ایجاد نخواهد کرد.

·         کارفرما و یا مدیر شرکت با این سفته چه کارهایی می‌تواند انجام دهد؟

در مواردی به دلیل قصور و خطاهایی که از سوی شما بروز می‌شود، مشکلاتی برای شرکت به وجود می‌آید از قبیل ضررهای مالی و یا از دست رفتن اطلاعات، در این موارد کارفرما می‌تواند که با توجه به خسارت وارد شده از سفته شما استفاده کرده و ضرر را تا حدودی جبران نماید اما در صورتی که این مساله اتفاق نیوفتد نیاز به نگرانی در این زمینه نیستید البته دقت کنید که شرکت حتما شرکت معتبری باشد.

·         کارفرما یا مدیر شرکت تا چه مقدار می‌توانند از شما سفته دریافت کنند؟

ارائه سفته از طرف شما به شرکت باید انجام شود اما این مبلغ طبق چیزی که در بالا هم گفتیم بستگی به موادری دارد که در ادامه آن‌ها را برای شما لیست می‌کنم، این موارد شامل:

o       میزان درآمد شرکت

o       میزان دسترسی شما به اطلاعات شرکت

o       دسترسی شما به ابزارهای شرکت

o       میزان خسارات احتمالی

البته دقت داشته باشید که سفته شما برای مدیر شرکت جذابیت اقتصادی نداشته باشد، مثلا برای شرکت کوچکی که درآمد سالیانه آن برابر با ۱،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ تومان است درخواست سفته ۳۰۰،۰۰۰،۰۰۰ تومانی غیر معقول است.

دلایل درخواست سفته برای استخدام

همانطور که در بالا گفتیم قانون در برابر درخواست سفته سکوت رضایت داده است و این موضوع را به مدیران شرکت واگذار کرده است، اما باید ببینیم که این سفته‌ای که برای استخدام از شما دریافت می‌شود چه دلایلی دارد؟

جبران خسارات

یکی از مهمترین و متداول‌ترین دلایل درخواست سفته خسارات مالی و اطلاعاتی است که بسیار هم کار معقولانه‌ای است، در این‌ باره برای شما دو مثال خواهم زد تا شما به درک این موضوع پی ببرید.

جبران خسارات دستگاه‌ها از خطاهای احتمالی شما

زمانی است که شما در شرکت از یک دستگاه بسیار گران قیمت استفاده می‌کنید که ابزار کار شما است و شما موظف هستید که در حفظ و نگهداری آن کوشا باشید، حال اگر از سوی شما مراقبت و نگهداری از دستگاه انجام نشود و دستگاه خراب شود و یا کلا از کار بیوفتد، سازمان می‌تواند این خسارت را با استفاده از سفته شما جبران نماید و شما مستلزم به پرداخت هزینه هستید.

البته این موضوع هم قابل ذکر است که در ضررهایی که به دستگاه‌ها وارد می‌شود کارفرما نباید کل سفته را به اجرا بگذارد و فقط با توجه به میزان خسارت باید از سفته استفاده نماید.

جبران خسارات از دست رفتن اطلاعات

یک زمان دیگری هم هست که شما به اطلاعات محرمانه و مهمی در موسسه دسترسی دارید و به هر نحوی باید از این اطلاعات نگهداری کنید، اگر این اطلاعات توسط شما لو و فاش شود و خساراتی به سازمان وارد شود، کارفرما می‌تواند از طریق سفته این خسارات را تا حدودی جبران نماید.

حسن انجام کار

یکی دیگر از دلایلی که از شما سفته دریافت می‌شود این است که کارهای شرکت را به خوبی انجام دهید و این موضوع بسیار مهم است که شما بدانید که منظور از حسن انجام کار در شرکت چگونه است و این مساله بسیار مهم است. در شرکت‌ها بندهای قانونی در رابطه با همین حسن انجام کار نوشته شده است اما اگر نوشته نشده بود حتما در رابطه با آن در زمان استخدام از کارفرما سوال بپرسید.

مشاغلی که نیاز به ارائه سفته دارند

مشاغلی که نیاز به ارائه سفته دارند بیشتر شغل‌ها را شامل می‌شود اما این میزان سفته برای شغل‌های مختلف متغیر است. همانطور که در بالا گفتیم شما به دلیل خسارات مالی و اطلاعات و همچنین حست انجام کار سفته ارائه خواهید داد که این تقریبا شامل همه می‌شود اما در برخی از مشاغل مانند حسابدار و یا کارمندان مالی که اطلاعات مالی شرکت کلا در دست ایشان است ارائه سفته حتما الزامی است.

کسانی که در یک سازمان راننده هستند و ماشین‌ها دارای قیمت بالایی هستند نیز باید سفته ارائه دهند و این موضوع واقعا نیاز است چون احتمال دارد که هر اتفاقی به دلیل قصور راننده برای ماشین بیوفتد.

همچنین کسانی که در یک سازمان مسئول پروژه‌های سازمان هستند نیز ملزم به ارائه سفته می‌باشند چون اگر به هر دلیلی پروژه در زمان مناسب تحویل داده نشود و شرکت ضرر مالی ببیند مسئول این شخص می‌باشد.

پس به شکل کلی هر شغلی با توجه به زمینه کاری خود نیازمند ارائه سفته است اما میزان این سفته برای همه و برای همه سازمان‌ها یکسان نیست و به همین دلیل است که قانون دست مدیران سازمان‌ها را در این موارد باز گذاشته است.

نکاتی در رابطه با ارائه سفته

اگر زمانی در یک شرکت استخدام شدید و از شما درخواست سفته شد شما حتما باید به این قوانینی که در ادامه به شما خواهیم گفت دقت کنید تا به مشکل‌های احتمالی برخورد نکنید. همه این قوانین در ماده ۳۰۸ قانون تجارت ذکر شده است و شما می‌توانید آن‌ها را مطالعه نمایید و ما در این جا به چند مورد از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

·         درج تاریخ وصول سفته استخدامی

یکی از مواردی که شما باید آن را در نظر داشته باشید این است که در سفته‌های استخدامی نباید تاریخ وصول ذکر شود چون زمانی که تاریخ وصول ذکر نشود مشخص می‌شود که این سفته فقط جنبه ضمانتی دارد و با این کار خیال شما راحت می‌شود که کارفرما نمی‌تواند به هر دلیل از سفته سو استفاده نماید.

·         نام گیرنده سفته در سفته درج شود

حتما دقت داشته باشید که در سفته نام گیرنده سفته درج شود تا از آن در جاهای دیگر استفاده نشود و اگر هم گیرنده سفته یک شرکت حقوقی است حتما نام شرکت را در سفته ذکر کنید.

·         ارائه سفته سفید امضا ممنوع

توجه داشته باشید که هیچ وقت نباید شما یک سفته خالی را امضا نمایید چون احتمال دارد که کارفرما از آن سو استفاده نماید پس به هیچ عنوان سفته‌ای که در آن چیزی نوشته نشده است را امضا نکنید. همچنین توجه داشته باشید که تک برگ آن را جدا نمایید و در نزد خود نگهداری کنید.

·         حتما از سفته کپی بگیرید

یکی از مواردی که خیلی‌ها آن را از یاد میبرند این است که از سفته کپی تهیه نمی‌کنند، حال بعضی‌ها می‌گویند که چرا باید از سفته کپی داشته باشیم؟ دلیل این امر این است که کارفرما بعدها نمی‌تواند از استرداد سفته خودداری کند و یا اگر مشکلی پیش بیاید شما مدرکی در دست دارید.

·         ذکر سفته در قرارداد

اگر شرکتی از شما سفته خواست، حتما حتما در قراردادی که با شرکت تنظیم می‌کنید، این موضوع را عنوان کنید و اعلاوه بر این یک نسخه از قرارداد را در نزد خود نگه‌دارید، این کار اطمینان کار را بالا خواهد برد و کارفرما نمی‌تواند به هر دلیلی کاری خلاف مقررات و قانون انجام دهد.

زمان عودت سفته

یکی از مسائلی که بسیار مهم است این است که چه زمانی کارفرما سفته را باید به شما تحویل دهد؟ به صورت کلی سفته‌ای که تحویل داده می‌شود تا پایان قرارداد تنظیم می‌شود و کارفرما موظف است سفته مورد نظر را تا پایان قرارداد نگهدارد و بعد از اتمام قرارداد آن را به شما عودت دهد. در صورت تمدید قرارداد شما موظف هستید که یک سفته جدید به شرکت ارائه دهید.

همانطور که در بالا گفتیم سفته تا آخرین روز قرارداد نزد شرکت باقی خواهد ماند اما کارفرما هم در این زمینه مسئولیت دارد که از سفته به عنوان یک امانت نگهداری نماید. این را در نظر داشته باشید که کارفرما به هیچ عنوان نمی‌تواند بدون ارائه مستندات سفته را وصول نماید. این کار تنها زمانی اتفاق خواهد افتاد که کارفرما با سند و مدرک کافی موضوع عدم حسن انجام کار شما را ثابت کند و یا ضررهای وارد شده را ثابت کند. پس هرگونه استفاده بدون سند و مدرک از سفته به عنوان خیانت در نگهداری از امانت محسوب می‌شود و شما حق قانونی دارید که از سازمان شکایت کنید.

همچنین اگر کارفرما از بعد از اتمام قرارداد از عودت سفته خودداری نماید و آن را وصول کند، اگر حسن انجام کار شما با ارائه مستندات ثابت شود، شما می‌توانید از کارفرما شکایت نمایید و طبق قانون مجازاتی برای او در نظر گرفته می‌شود.

قیمت سفته

سفته مورد نظر را بهتر است در بانک ملی تهیه نمایید و ارائه سفته فقط با ارائه کارت ملی در بانک ملی امکان پذیر است و دارای قیمت ثابتی است و این موضوع را حتما در نظر داشته باشید که از شما قیمت‌های بیشتری طلب نکنند اگر در جایی بجز بانک آن را تهیه می‌کنید. این قیمت در جدول زیر برای شما آورده‌ایم:

قیمت(تومان)
مبلغ سفته
۵۰۰
۱،۰۰۰،۰۰۰
۷۵۰
۱،۵۰۰،۰۰۰
۱،۰۰۰
۲،۰۰۰،۰۰۰
۱،۲۵۰
۲،۵۰۰،۰۰۰
۲،۵۰۰
۵،۰۰۰،۰۰۰
۵،۰۰۰
۱۰،۰۰۰،۰۰۰
۱۰،۰۰۰
۲۰،۰۰۰،۰۰۰
۲۵،۰۰۰
۵۰،۰۰۰،۰۰۰
۵۰،۰۰۰
۱۰۰،۰۰۰،۰۰۰
 

مواردی که در رابطه با سفته حسن انجام کار بدانید

سفته حسن انجام کار برای هر شخصی که در شرکتی استخدام می‌شود نیاز است و سازمان می‌تواند برای استخدام شما هر مبلغی را درخواست نماید. البته در بالا در رابطه با این مطلب به شما توضیحاتی دادیم و شما باید در این زمینه حواستان جمع باشد. با این حال یک سری نکات دیگری در رابطه با سفته حسن انجام کار وجود دارد که باید آن‌ها را بدانید.

۱ . اگر کارفرما به صورت غیر قانونی سفته شما را وصول کرد نگران نباشید چون این کار تقریبا یک سال طول می‌کشد و شما می‌توانید با مستندات حسن انجام کار خود را ثابت کنید.

۲ . شما برای سفته به هیچ عنوان به زندان نمی‌روید و نهایت این موضوع وجود دارد که مال و اموالی از شما که حاصل تعهد سفته بوده ضبط می‌شود.

۳ . اگر کارفرما در دادگاه علت اجرا گذاشتن سفته را قرارداد کاری اعلام کند، قاضی سفته را باطل می‌کند و پرونده را به وزارت کار ارجاع خواهد داد.

۴ . اگر کارفرما علت اجرا گذاشتن سفته را، دزدی اعلام کند قاضی از کارفرما درخواست فاکتور و یا اظهار نامه مالیاتی می‌کند و در صورت بی گناهی شما کاری از پیش نحواهد برد.